COFDM, OFDM, FDMA Frekans Bölmeli Çoklama

          OFDM (Dikgen Frekans Bölmeli Çoklama - Orthogonal Frequency Division Multiplexing) kısaltması çok taşıyıcılı bir elektronik aktarım tekniğini ifade eder. Bu teknikte mevcut spektrum herbiri düşük hızda veri akımlarına göre modüle edilen birçok taşıyıcıya bölünür. OFDM tekniği çok kullanıcılı erişimin mevcut bant genişliğini birçok kanala bölüp, herbirini farklı kulanıcılara tahsis ederek sağlanması bakımından FDMA ile benzerdir. Ancak, OFDM’de kanallar birbirine çok daha yakın olarak yerleştirilebilmesi bakımından spektrum çok daha verimli kullanılır. Bunun sağlanabilmesi yakın kanalların birbirini rahatsız etmesini engellemek üzere tüm taşıyıcıların birbirine dik yerleştirilmesi sayesinde mümkün olur. COFDM (Coded Orthogonal Frequency Division Multiplexing – Kodlanmış Dikgen Frekans Bölmeli Çoklama) ise OFDM’in sinyali göndermeden önce ileri doğru hata düzeltme (FEC) uygulanmış haline denir. Burada amaç kanal gürültüsü, frekansa özgü zayıflamalar ve diğer yayılım etkileri nedeniyle sözkonusu olabilecek taşıyıcı kayıplarından kaynaklanan aktarım hatalarının önüne geçmektir. Bu hata düzeltme kodlamasının pratikte tüm sistemlerde kullanıldığı farzedilebilir. O nedenle genellikle OFDM ve COFDM akronimleri rahatlıkla birbirlerinin yerine kulanılabilmektedir. Sadece Vector OFDM (VOFDM) farklı bir kavramdır.

          OFDM’in son harfi “M” (Multiplexing) türkçede Çoklama/Çoğullama şekillerinde ifade ediliyor. Anlamı haberleşme ağlarında birden fazla analog veya dijital bilgi aktarımının birleştirilip tek bir sinyal aktarımı haline getirilmesidir. Örnegin, en eskiden beri bir tek çiftli bükülü telefon kablosu üzerinden çok sayıda telefon görüşmesinin aktarılabilmesi bu teknik sayesinde mümkün olmuştur. Yeni teknolojilerde ise analog sinyaller önce dijitale çevrilip sonra çoklanıp kiplendiğinden çok daha fazla sayıda sinyalin sığdırılıp, işlenerek ayni bir fiziksel ortam (örneğin bir tek fiziksel kablo hattı) üzerinden ve çok daha kaliteli aktarımlarının sağlanabilmesi mümkündür. Çoklanmış sinyal ya da onu içeren taşıyıcı Multipleks (Multiplex) olarak adlandırılır. Kuşkusuz çoklanarak yola çıkarılan bir sinyalin kullanılabilmesi için vardığı yerde tersine bir (demultiplexing – ayırma) işlemiyle tekil fiziksel kanallara ayrılması da gerekir.

          Çoklama işleminde en çok kullanılan üç teknik vardır. Zaman dilimlerine bölmeli çoklama (Time Division Multiplexing – TDM), Frekans dilimlemeli çoklama (Frequency Division Multiplexing – FDM), ki bunun fiberoptik aktarım sistemlerinde kullanılan versiyonuna da

          Dalgaboyu bölmeli çoklama (Wavelength Division Multiplexing – WDM) deniyor. Bir de vaktiyle askeri haberleşmeler için geliştirilmiş olan ama şimdi sivil haberleşmede de yaygınlaşan kod dilimlemeli çoklama (Code Division Multiplexing – CDM) var. Buna ayrıca Spread Spectrum (dağıtık spektrum) çoklaması da deniyor. Burada aktarılan veriyi saklamak çok kolay olduğundan yüksek güvenlik avantajı söz konusudur. CDM kullanılarak birden fazla kullanıcının ayni fiziksel aktarım kanalındaki kendi sinyallerine birbirinden bağımsız olarak erişebilmesini sağlayan sisteme CDMA (Code-Division Multiple Access – Kod bölüşmeli çoklu erişim ) Kod bölüşmeli çoklu erişimde bilgiyi taşıyan bant genişliği dağıtım koduyla çarpılır. Dağıtım faktörleri 4 ile 1000 arasında değişir. Kazanılan iyileştirme bu faktörlere bağlıdır. (dB’ye dönüştürüldüğünde “dağıtım kazancı” adı verilir) Ayni şekilde FDM kullanılarak birden fazla kullanıcının ayni fiziksel aktarım kanalındaki kendi sinyallerine birbirinden bağımsız olarak erişebilmesini sağlayan sisteme FDMA (Frequency-Division Multiple Access – Frekans bölmeli çoklu erişim ), Zaman bölüşmelisine TDMA (Time-Division Multiple Access – Zaman bölmeli çoklu erişim ), deniliyor.