MPEG-3, MPEG-4, MPEG-7 ve MPEG-21 nedir?

          MPEG-3 isimli format MPEG-2 formatını HDTV’ye ilişkin özellikleri uyumlandırmak için önerilmiş. Ancak, daha sonra MPEG-2 formatının içine eklenerek ortadan kaldırılmıştır. (Halen böyle bir format yok. “MPEG-1 Layer 3” demek olan MP3 ses formatının ismiyle karıştırılmamalıdır.) MPEG-4 Daha düşük data hızlarında daha yüksek resim kalitesinin yanısıra resim oranlama ve manipülasyon olanaklarını içermektedir. 1998 de uygulamaya girmiştir. Halen internet üzerinde ve uydularda bu formatta yapılan bazı yayınlar da mevcuttur.. Kodlama teknolojisindeki bu gelişme sayesinde MPEG-4 ile yüksek kalitede görüntünün uydu ve kablo alıcıları, bilgisayarlar, telsiz cihazlar gibi çok çeşitli cihazlara aktarılabilmesi mümkün hale geliyor. Belki daha da önemlisi MPEG-4'ün animasyonlar, videolar, yazı ve müzik gibi farklı birçok medyayı içinde barındırabilmesi ve daha fazla etkileşimli çalışmaya uygun olma özellikleri. DVB-MHP'li set-top box'lar için MPEG-4 teknolojisinin ilk örnekleri bundan 5 yıl kadar önce geliştirilmişti. Şimdilerde ise bu teknolojinin mobil telefonlardan yüksek çözünürlüklü televizyon (HDTV) alanına tüm görüntü kalitesi gerektiren şebekelerde, internet, 3G telsiz ve kamu telefon (PSTN) şebekelerinde geniş uygulama alanı bulması beklenmektedir. Bu yeni standart Joint Video Team (JVT) yani ITU, IEC ve ISO’nun ortak ekibinin bir ürünü. Yeni standarda ITU-T tarafından verilen isim H.264 . Aynı zamanda ISO/IEC 14496-10/MPEG-4 AVC olarak anılan standart 2003 yılının ikinci çeyreğinde bir endüstri standardı olarak ITU-T Video Coding Experts Group (VCEG) tarafından kullanıma sunuldu. Video kodlama standartlarının geliştirilmesinden kuvvet alan digital video alanında gittikçe artan bir dizi kullanım alanı ortaya çıkmaktadır. Bilindiği gibi digital uydu radyo tv yayınları uygulamalarının yaygınlaşması daha önceki devrim yaratan H.261, H.262 , MPEG-2 gibi Video standartlarının yayınlanmasının ardından ortaya çıkmıştı. Yeni standart ise bu standartların izinden gelmekle beraber önemli bazı üstünlükler taşıyor. Yeni standart daha yüksek görüntü kalitesine sahip, sıkıştırmayı daha etkin şekilde yapıyor, paket ve veri kaybına karşı daha dayanıklı. Ayrıca internette karşılaşılan türdeki şebeke sorunlarından daha az etkileniyor. Digital görüntü yayınlarının gerektirdiği bant genişliğini yarıya indirebilme potansiyeline sahip. Daha iyi görüntü kalitesi potansiyeline ek olarak geliştirilmiş sıkıştırma nedeniyle bandgenişliği kullanımında avantajlar sunmaktadır. Yani mevcut sistemler daha çok kanal taşıyabilir hale gelmektedir. Kayıt sırasında da aynı ortama örneğin aynı DVD’lere daha çok görüntü dosyası depolanabilmektedir. Bu sayede örneğin videokonferans, görüntü yayıncılığı, portatif cihazlarda (cep telefonu gibi) streaming ve video sağlanması, uzaktan tıp ve uzaktan öğrenme konularındaki uygulamalar büyük gelişme potansiyeli taşımaktadır.

          MPEG-4 standardı MPEG-2 nin tüm özelliklerini kapsamasının yanısıra etkileşimliliği de getirmektedir. Apple'ın QuickTime dosya formatının esasına dayanmaktadır. Getirdiği yeni özellikler ve değişik sıkıştırma seçenekleri arasında stüdyo çalışmları için yüksek bandgenişliği kullanan bir format ve telsiz mobil cihazlara aktarım için düşük bandgenişliği kullanan formatlar yeralmaktadır. MPEG-4’de ses için de üstün bir kalite sağlayan AAC ses kodlayıcısı bulunmaktadır. Bu kodlayıcı zaten sadece ses kodlayıcısı olarak yoğun bir kullanıma sahiptir. MPEG-4’ün getirdiği bir önemli özellik de bir çerçevede bulunan farklı ses ve görüntü objelerini tanıyıp işleyebilmesidir. Bu sayede farklı unsurlar ayrı ayrı ve daha etkin bir şekilde sıkıştırılabilmekte ve birbirinden bağımsız olarak işlenebilmektedir. Kullanıcı tarafından kontrol edilen etkileşimli sekanslarda ses, görüntü, yazı, iki boyutlu, ve üç boyutlu objeler ile animasyonlar, hepsi MPEG-4 çerçevesi içinde işlenebilmektedir. MPEG-7 ve ondan sonra gelen MPEG numaralarının görüntü ve ses işleme ve sıkıştırma teknikleriyle hiçbir ilgisi yok. MPEG-7 standardı multimedia objelerinin tanımlanması ile ilgilidir. Nüve tanımlama araçları konusunda bir araç kütüphanesi ile XML-esaslı bir açıklama tanımlama dili (Description Definition Language-DDL) vermektedir. Bununla ilave multimedya objeleri tanımlanarak kütüphanenin genişletilmesi amaçlanmıştır. Renk, yüzey dokusu, biçim ve hareket gibi karakteristiklerin tanımlanması MGEG-7 standardının konusudur. MPEG-21 Dijital Telif Hakları altyapısıyla ilgilidir, ve sayısal telif haklarının çok önemli olacağı 21. yüzyıla hazırlık mahiyetindedir. Multimedya eserlerinin saklanması, korunması, erişilebilirliği, gibi konularda çerçeveler oluşturmaktadır. Digital telif haklarının idaresiyle ve birlikte çalışabilirlik uyumluluğuyla ilgili standartlar sağlamayı amaçlar. MPEG-21 tüm multimedya objelerinin tanımı için "Digital Item" terimini kullanmaktadır. MPEG-7 gibi bunun da sıkıştırma konusuyla hiçbir ilgisi yoktur.